Αυτές τις ημέρες στο Netflix προβάλλεται η ταινία The Forgotten Battle (2020), για την οποία οι εντυπώσεις μου είναι πολύ καλές, ειδάλλως δεν θα έγραφα τα παρακάτω.
Πριν περάσω στο ιστορικό πλαίσιο, θέλω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις, τις οποίες σημείωνα καθώς έβλεπα το φιλμ.
1ον Αν προσέξει κανείς στους τίτλους αρχής, το Netflix δίνει πρώτα απ’ όλα πάσα σε όλες τις Ευρωπαϊκές εταιρίες παραγωγής και οργάνωσης, πράγμα που δείχνει πως το Netflix μια Αμερικάνικη εταιρία κολοσσός σε πρώτη φάση συνεργάστηκε με μια πληθώρα Ευρωπαϊκών εταιριών παραγωγής. Πράγμα που δείχνει ότι μπορεί μεν να βάζει ένα μεγάλο ποσοστό των χρημάτων το Netflix, αλλά απ’ την άλλη δίνει κυρίως κίνητρα σε χώρες με τις οποίες συνεργάζεται να φέρνουν νέο υλικό στο χώρο του σινεμά. Να σημειώσω πως απ’ το λίγο που έψαξα όλη η ταινία κόστισε 14.000.000 euro, πράγμα που δείχνει πως δόθηκε μεγάλο κεφάλαιο μεσούσης Covid-19 για να γίνει σωστά η ταινία.
2ον Σε όλη την ταινία κανείς δεν μιλάει Αγγλικά, δηλαδή αποκλειστικά μια γλώσσα. Όλοι οι χαρακτήρες μιλάνε την γλώσσα της χώρας προελεύσεως τους. Πράγμα που κατ’ εμέ δίνει ένα bonus από άποψη αυθεντικότητας στην αφήγηση της ιστορίας.
3ον Αν και υπάρχει στην παραγωγή το Netflix, το οποίο είναι Αμερικανικής προελεύσεως εταιρία παραγωγής και streaming θα μπορούσαν η ιστορία/σενάριο που θα προβάλλουν να έχει να κάνει με την συμμετοχή των Αμερικανών στο Β’ ΠΠ. Μια δυστυχώς χιλιοειπωμένη συνταγή, που δημιουργεί και την λανθάνουσα εντύπωση στο κοινό (όχι μόνο το Αμερικάνικο) πως οι Αμερικάνοι ήταν εκείνοι που κέρδισαν το πόλεμο. Επίσης παρακάτω θα εξηγήσω αναλυτικότερα γιατί ειδικά σε αυτή την περίπτωση, η συμμετοχή των Αμερικάνων δεν θα κόλλαγε καθόλου με την όλη πραγματική διάσταση των γεγονότων.
4ον Δεν πρόκειται για μια ταινία που έχεις το κλασσικό μοτίβο «καλός ή κακός» στο σενάριο. Αντικειμενικά να το δούμε ειδικά σε μια περίπτωση πολέμου δεν υπάρχει κακός ή καλός, τα πράγματα θολώνουν τόσο πολύ που τα όρια είναι σε πολλές περιπτώσεις δυσδιάκριτα. Οπότε βλέπουμε τους χαρακτήρες να κινούνται μεν σε μια ίδια κατάσταση, ωστόσο να έχουν ο καθένας τους τη δική του οπτική γωνία για αυτή τη κατάσταση. Επίσης παρατηρεί κανείς πως με την απουσία του μοτίβου/κλισέ «καλός ή κακός» δίνει την ευκαιρία στο κάθε χαρακτήρα να αλλάζει σε “πραγματικό χρόνο” με την πάροδο των γεγονότων όπως και αν αυτά εξελιχθούν.
Αυτές οι 4 παρατηρήσεις είναι οι σημαντικότερες κατ’ εμέ που πρέπει να έχει κάποιο/α που θα καθίσει να παρακολουθήσει την ταινία. Στο ιστορικό πλαίσιο λοιπόν.
Η περίοδος των γεγονότων είναι από 17 Σεπτεμβρίου μέχρι 7 Νοεμβρίου 1944. Αρχικά οι Συμμαχικές δυνάμεις πρόκειται να εξαπολύσουν την μεγαλύτερη αεροαποβατική επιχείρηση στην ιστορία. Η επιχείρηση Market Garden, που σκοπός της ήταν να ελευθερωθεί η κατεχόμενη Ολλανδία και κυρίως να βοηθήσει τους συμμάχους να καταλάβουν θέσεις καίριας σημασίας, όσο πιο κοντά στη Γερμανία. Παράλληλα με την απελευθέρωση της Ολλανδίας έπρεπε να καταφέρουν να απαγκιστρώσουν απ’ την Γερμανική κατοχή την Αμβέρσα (Antwerp). Εδώ όμως υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα, η Αμβέρσα μπορεί να έπεσε στα χέρια των Συμμάχων σχετικά γρήγορα. Όχι όμως και το κανάλι του Σκάλδη (Scheldt) το οποίο είναι σημείο εισόδου και εξόδου ώστε για το λιμάνι της Αμβέρσας, το κανάλι ήταν οχυρωμένο απ’ τους Γερμανούς ώστε να μην μπορεί κανένας να έχει τον έλεγχο του. Απέναντι απ’ το κανάλι βρίσκονταν τα Βρετανικά, Πολωνικά και Καναδικά στρατεύματα τα οποία είχα στρατοπεδεύσει στα περίχωρα της Αμβέρσας. Η επιχείρηση Market Garden, χωριζόταν σε δυο μέρη, το Market το οποίο αφορούσε τη ρίψη αλεξιπτωτιστών και το Garden που ήταν οι επίγειες δυνάμεις που θα προχωρούσαν προς τα σημεία που οι αλεξιπτωτιστές είχαν καταφέρει να καταλάβουν. Στο πλαίσιο του Garden, ήταν και να καταλάβουν το κανάλι του Σκάλδη, έργο το οποίο επωμίστηκαν οι Καναδικές δυνάμεις κατά κύριο λόγο. Όταν η επιχείρηση Market Garden κατέληξε στο φιάσκο της ήττας, η μάχη του Σκαλδη πρόκειται να είναι η νίκη εκείνη που χρειάζονταν οι Σύμμαχοι στο βορειοδυτικό άκρο του μετώπου, το αποτέλεσμα της νίκης ήταν ότι τους επέτρεψε να χρησιμοποιήσουν με ασφάλεια το λιμάνι της Αμβέρσας.
Επειδή η ταινία στο σύνολο της διακρίνεται από μεγάλο βαθμό ιστορικής ακρίβειας θέλω να σταθώ σε κάποια πράγματα.
Τα ανεμόπτερα Horsa που χρησιμοποιούσαν οι Βρετανοί, πράγματι είχαν το παρατσούκλι «Ιπτάμενα Φέρετρα» τόσο λόγω του ότι αν προσέκρουαν το ποσοστό επιβίωσης ήταν μικρό άλλα και διότι το 99% της κατασκευής του ήταν από ξύλο. Επειδή κάποιοι σίγουρα θα αναρωτηθούν. Παρά το γεγονός ότι η Ολλανδία υπέφερε κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, ναι υπήρξαν Ολλανδοί που πολέμησαν με το μέρος των Γερμανών παρακινούμενοι και επηρεασμένοι από την Ναζιστική ιδεολογία. Μην ξεχνάμε πως σε σχεδόν όλες τις κατεχόμενες απ’ τους Ναζί και χώρες υπήρξε μια μερίδα ανθρώπων που όχι απλά συνεργάστηκαν με τους κατακτητές, αλλά ασπάζονταν πλήρως τις Ιδεολογικές (πολιτικές και όχι μόνο) τους πεποιθήσεις και πολέμησαν στο πλευρό τους. Η Ολλανδική αντίσταση, ήταν απ’ τις λιγότερο αποτελεσματικές οργανώσεις απ’ όσες δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου σε όλες σχεδόν τις κατεχόμενες χώρες. Ο λόγος είναι όχι διότι δεν υπήρχε οργάνωση και υλικοτεχνική υποστήριξη απ’ τους συμμάχους, αλλά διότι η Ολλανδική αντίσταση ήταν σε συνάρτηση με άλλες οργανώσεις άλλων χωρών η πιο διαβρωμένη απ’ τους Γερμανούς πράκτορες και κυνηγούς αντιστασιακών και πρακτόρων των συμμάχων.
Κλείνοντας, θέλω να σταθώ στο τίτλο της ταινίας, ο οποίος πιστεύω πως έχει αρκετούς συμβολισμούς πίσω του. Κατ’ αρχάς δεν αφορά μόνο την ξεχασμένη μάχη του Arnhem στα πλαίσια της επιχείρησης Market Garden, για την οποία πλην μιας αναφοράς στην αρχή δεν ακούμε ξανά γι’ αυτήν σε όλη τη διάρκεια της ταινίας. Μας έρχεται σαν απόηχος, όταν οι Καναδοί θα πρέπει να προσπαθήσουν να περάσουν το κανάλι του Σκάλδη ώστε να καταλάβουν τις Γερμανικές θέσεις, και λέω σαν απόηχος διότι όταν θα περνούν η επιχείρηση Market Garden θα έχει λάβει τέλος με τους συμμάχους να υποχωρούν προσωρινά. Ο μεγαλύτερος κατ’ εμέ συμβολισμός της ξεχασμένης (forgotten) μάχης είναι οι Καναδοί και Βρετανοί στρατιώτες (αλλά και Πολωνοί τους οποίους δεν βλέπουμε ποτέ) που πήραν μέρος στο Β’ παγκόσμιο Πόλεμο (1939 -1945). Ειδικά οι Καναδοί και οι Πολωνοί είναι εκείνοι που δυστυχώς παρά το ότι αποτέλεσαν κομμάτι των συμμάχων, μνημονεύονται λιγότερο τόσο κινηματογραφικά όσο και από αναφορές στην συμβολή τους.
Το Trailer της ταινίας.
Παρακάτω θα βρείτε βιβλιογραφία που μπορεί να φανεί χρήσιμη από κάποιον/α που θα θελήσει να ψάξει περισσότερα.
- Αρμαγεδδών – Max Hastings
- Άρνεμ 1944 η τελευταία νίκη των Γερμανών – Antony Beevor
- Arnhem 1944: Operation Market Garden – Stephen Badsey
Σ’ αυτό το link υπάρχει στο Goodreads μια λίστα με μια εκτενή βιβλιογραφία γύρω απ’ την επιχείρηση Market Garden
Σ’ αυτό το link θα βρείτε το σύνδεσμο απ’ το ντοκυμαντέρ (του αείμνηστου πλέον) Richard Holmes (1946 -2011) για το Arnhem:
Ένας απ’ τους κύριους λόγους που βάζω βιβλιογραφία και ντοκυμαντέρ για το Market Garden και όχι για την μάχη του Σκάλδη (Scheldt) είναι διότι, δυστυχώς, δεν υπάρχει εκτενές υλικό που να μπορώ να αναφέρω. Ειδικά σε μορφή ντοκυμαντέρ δεν έχω βρει κάτι αξιόλογο.
Σε μορφή βιβίογραφίας, τα παρακάτω βιβλία ίσως φανούν χρήσιμα.
- Τerrible Victory: First Canadian Army and the Scheldt Estuary Campaign: September 13 – November 6, 1944 – Mark Zuehlke
- Attack on the Scheldt: The Struggle for Antwerp, 1944 – Graham A Thomas
Συντάκτης:
Μοργιαννίδης Θεόδωρος
Κτήμα ες αεί 